De zes niveaus van procesgericht onderwijs

Download PDF
In mijn trainingen ging ik soms te snel. Dan trainde ik met flinke ambitie op procesgericht thematisch onderwijs maar sloot ik niet altijd aan op het niveau van de leerkrachten. Het ontwikkelen van niveaus helpt bij het bepalen van de ambitie en het differentiëren tijdens een proces. Zodat trajecten op maat gegeven kunnen worden. Marian van Miert heeft me geïnterviewd over de 6 niveaus in deze publicatie uitgegeven door Rijnbrink.

De 6 niveaus van procesgerichte didactiek

De 6 niveaus van procesgerichte didactiek zijn onderverdeeld in 2 groepen: de onderzoekende groep, niveau 3 t/m 6 en de resultaatgerichte groep: niveau 1 en 2. Het verschil tussen resultaatgericht onderwijs (niveau 1 & 2) en onderzoekend onderwijs (3 t/m 6) is de focus tijdens de activiteit. De naam zegt het al, bij resultaatgericht ligt de focus op
het resultaat en bij onderzoekend onderwijs op een verdiepend onderzoekend proces. Bij resultaatgericht onderwijs is een verdiepend proces niet geborgd omdat er te veel sturing zit op een vaststaand resultaat óf te véél eigen ruimte wordt gegeven. Te snel naar zelfsturend leren gaan wordt in het proces toch vaak weer resultaatgericht.

Hoe kunnen scholen met dit model aan de slag gaan?

Het is niet mijn ambitie om alle scholen naar niveau 6 te krijgen, daar gaat dit model niet over. Het model is bedoeld als spiegel en helpt bij het maken van bewuste keuzes, passend bij de visie van de instelling, de doelgroep en de competenties van het team. Het is een instrument om met elkaar in gesprek te gaan over:
•  Waar staan we nu? En/of wat is de reden dat het nu zo gaat?
•  Welke ambitie hebben we op schoolniveau voor de toekomst?
•  Welke ambitie hebben we op schoolniveau binnen een CmK- traject of traject voor onderzoekend leren?
•  Welke ambitie heeft de individuele leerkracht binnen dit traject?

De leerkracht kan in zijn eigen zone van naaste ontwikkeling werken en blijft eigenaar van zijn eigen ontwikkelproces.

Inmiddels (2024) is het model vereenvoudigd naar 3 niveaus. Niveau 3, 4 en 5 zijn in het nieuwe model niveau 1, 2 en 3.

Illustratie van het nieuwe model met 3 niveaus